سود و كارمزد پرداختی به شركت‌های ليزينگ از ديدگاه مالياتی
عباس وفادار، حسابدار رسمی، کارشناس رسمی دادگستری و مدرس دانشگاه در یادداشتی در روزنامه دنیای اقتصاد مورخ 90/04/15 آورد، در حال حاضر بسیاری از شركت‌ها دارایی‌های ثابت خود را از طریق تسهیلات شركت‌های لیزینگ تأمین می‌كنند و از این بابت با پرداخت سود و كارمزد، متحمل هزینه‌های مالی می‌شوند. یكی از مسائل مهم، قابل قبول یا غیرقابل قبول بودن هزینه‌های مالی ناشی از استفاده از تسهیلات شركت‌های لیزینگ از منظر مالیاتی است.
به موجب بند 18 ماده 148 قانون مالیات‌های مستقیم، سود و كارمزدی كه برای انجام دادن عملیات مؤسسه به بانك‌ها، صندوق تعاون و همچنین مؤسسات اعتباری غیر بانكی مجاز پرداخت شده یا تخصیصیافته باشد در حساب مالیاتی قابل قبول است.
از سوی دیگر، به موجب بند 1 و قسمت اخیر بند 7 دستورالعمل رسیدگی به تسهیلات مالی دریافتی و سود و كارمزد پرداختی مورخ 1388/3/18 رئیس وقت سازمان امور مالیاتی، مقرر شده « مأموران مالیاتی، فهرست مؤسسات مالی و اعتباری كه مؤدیان از آنها تسهیلات دریافت كرده‌اند را از مؤدی اخذ كنند.
هزینه تسهیلات مالی كه برای انجام دادن عملیات مؤسسه به بانك‌ها، صندوق تعاون و همچنین مؤسسه اعتباری غیربانكی مجاز (دارای مجوز فعالیت مالی و اعتباری از بانك مركزی) پرداخت یا تخصیصیافته باشد، به عنوان هزینه قابل قبول بوده و هزینه تسهیلات مالی دریافتی از سایر اشخاص و مؤسسات اعتباری غیربانكی كه دارای مجوز فعالیت از بانك مركزی نیستند، به عنوان هزینه قابل قبول محسوب نخواهد شد. »
حال این سوال مطرح می‌شود كه شركت‌های لیزینگ در زمره مؤسسات اعتباری غیر بانكی مجاز تلقی می‌شوند یا خیر؟
به موجب بند الف تبصره 2 ماده 2 قانون تنظیم بازار غیرمتشكل پولی مصوب 22 دی ماه 1383، اجازه صدور مجوز برای مؤسساتی كه شرایط ارتقاء به سایر مؤسسات مالی، اعتباری غیر بانكی یا بانكی را داشته باشند، به بانك مركزی داده شده است.
همچنین به موجب دستورالعمل اجرایی تأسیس، نحوه فعالیت و نظارت بر شركت‌های لیزینگ مصوب 1386/4/9 و 1386/4/16 شورای پول و اعتبار، فعالیت شركت‌های لیزینگ از مصادیق فعالیت در بازار غیر متشكل پولی دانسته شده و به موجب آن به بانك مركزی اجازه داده شده تا به شركت‌هایی كه به عملیات لیزینگ فعالیت دارند، مجوز تأسیس و فعالیت اعطا كند.
به استناد ماده 2 این دستورالعمل و تبصره آن، شركت‌های موضوع این دستورالعمل، شركت‌هایی هستند كه فعالیت خود را خرید اموال مورد درخواست مشتریان از تولیدكنندگان یا فروشندگان و واگذاری آنها به مشتریان از طریق اجاره یا فروش قسطی قرار داده‌اند و تولیدكنندگان و فروشندگانی كه محصولات تولیدی یا كالای خود را بدون واسطه به صورت قسطی یا اجاره واگذار می‌كنند، مشمول مقررات دستورالعمل نمی‌شوند.
با توجه به مراتب فوق، شركت‌های لیزینگ، نوعی مؤسسه مالی، اعتباری غیربانكی هستند كه باید از بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران مجوز فعالیت اخذ كنند و فعالیت آنها باید در چارچوب قانون پولی و بانكی كشور، قانون تنظیم بازار غیر متشكل پولی، آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های بانك مركزی باشد و در همین راستا بانك مركزی برای تعدادی از شركت‌های لیزینگ، مجوز فعالیت صادر كرده است. بر این اساس، هزینه‌های سود و كارمزد اشخاصی كه از تسهیلات لیزینگ شركت‌های لیزینگ دارای مجوز از بانك مركزی، استفاده كرده‌اند، در زمره هزینه‌های قابل قبول در حساب مالیاتی قرار می‌گیرد. بنابراین لازم است به منظور حفظ حقوق مؤدیان مالیاتی از این بابت، بانك مركزی فهرست شركت‌های لیزینگ دارای مجوز فعالیت از آن بانك را منتشر كند و سازمان امور مالیاتی نیز به منظور شفافیت كامل موضوع، مراتب قابل قبول بودن هزینه‌های سود و كارمزد اشخاصی كه از تسهیلات لیزینگ شركت‌های لیزینگ كه از بانك مركزی مجوز فعالیت خود را دریافت كرده‌اند را در قالب بخشنامه‌ای اعلام كند تا از برخورد چندگانه در این خصوص توسط ادارت امور مالیاتی و حسابداران رسمی پرهیز شده و حقوق مودیان مالیاتی تضییع نشود.