چالش های پيش روی ليزينگ

مقدمه:

آنچه كه ما درباره صنعت لیزینگ می دانیم محدود به چند تعریف ، مصوبه ها و شنیده ها می باشد و شاید نبود تعاریف صریح قانونی و عدم حمایت های لازم ما را بر آن می دارد كه سعی در شناساندن بهتر این صنعت بنماییم. تعاریف و معانی موجود در قوانین صنعت لیزینگ ایران منسجم و یک شکل نبوده و همین باعث بروز مشکلاتی برای فعالین این عرصه شده است. مسائل مالیاتی و نامشخص بودن آن و یا دفاع در دادگاهها از جمله این مشكلات می باشند. لذا لازم است مانند سایر كشورها با استفاده از یک معنی واحد و یک رویه ثابت در فعالیتها و ایجاد هماهنگی کامل بین تمامی شرکتها و طرفهای قانونی آنها به عنوان یک صنعت مشخص از آن نام برده و نیازی به تفاسیر مختلف و پراکنده در مواجه با مشکلات نباشیم. 

تعبیر لیزینگ از سوی ذینفعان :

 در این مورد اشاره میشود که شرکتهای لیزینگ حداقل با دو بخش روبرو خواهند شد که شامل:

• جامعه
• نهادها، سازمانها، شرکتهای دولتی وغیر دولتی

می باشد. آنچه متخصصین فن در این مورد می دانند و به آن آگاه هستند ضعفی است كه این ذینفعان در شناسایی لیزینگ دارند. دراینجا به تشریح این دو بخش می پردازیم:

بخش نخست: جامعه از این منظر مهم است كه در صدد گرفتن تسهیلات است اما نمی داند آن را از بانك ها و موسسات اعتباری دریافت كند یا از لیزینگ ها و اساساً  به صورت واضح و اصولی نمی داند تفاوت این دو در  چیست. در حقیقت جامعه تعریف درستی از مفهوم لیزینگ ندارد. ضمن اینکه ممكن است این دیدگاه جامعه به دیگر نهادها و سازمانهای تصمیم گیرنده انتقال یافته و منجر به ایجاد چند مفهومی در صنعت لیزینگ گردد. گرچه تصمیمات مربوطه منوط به قانون خواهد بود اما ظاهراً هنوز یكپارچگی در این مفهوم بوجود نیامده و دلیل آن به طور كامل مشخص نیست.

بخش دوم :

همانطور كه گفته شد بخش دوم نهادها و سازمان های دولتی و غیردولتی هستند كه هریك به نحوی با لیزینگ ها مرتبط هستند. اما هریك از این نهادها بنابر تشخیص و صلاحدید خود تعریفی از لیزینگ ارائه داده و آن را در سرفصل مطلوب خود تقسیم بندی نموده اند. دراینجا به طور نمونه چند تفسیر در مورد نام شركتهای لیزینگ را ذكر می كنیم :

1 – سازمان بورس اوراق بهادار: این سازمان شركت­ های لیزینگ را با عنوان ” سایر واسطه گریهای مالی” درنظر گرفته است.(طبق سایت مرتبط)

2 – بانك مركزی: در بانك مركزی لیزینگ ها “مصادیق فعالیت در بازار غیر متشکل پولی و بخشی از موسسات پولی غیر بانکی” می باشند.( طبق دستورالعمل اجرایی 16تیرماه 1387)

3 – سازمان امور مالیاتی: شناسایی شركتهای لیزینگ خارج از بانكها و موسسات مالی و اعتباری (نتیجه اینکه مشمول مالیات قرارگرفته اند)

4 – سازمان حسابرسی: مشابه بانك مركزی و منطبق بر استانداردهای آن

5 – مراجع قضایی: امور این شركتها و قراردادها منطبق بر عقود اسلامی از جمله اجاره و…  می باشد .

6 – كتاب نهادهای مالی ( دكتر راعی ) در بخش شركتهای تأمین مالی قرارگرفته است .

بنابراین دسته بندی های متفاوت، خود باعث چند گانگی و عدم تمركز در مورد این شركتها شده و لیزینگ از یك مركزیت و تصمیم گیری واحدی برخوردار نخواهد بود. این درحالی است كه لیزینگ در اکثر کشورهای دیگر در بخش   Credit & Finance company قرار گرفته است.

بنابراین در اینجا اقدامی عاجل در خصوص شناساندن لیزینگ ها به عنوان یك بخش مشخص، ضروری به نظر می رسد و در غیر این صورت اثرات آتی و منفی آن همانگونه كه در حال حاضر نیز از نظر مسائل مالیاتی و حقوقی وجود دارد بیشتر بروز نموده و در صورت تعدد و حجم زیاد آن ممكن است در آینده قابل حل نباشد.

ارائه تعاریف صحیح ، دقیق و منطبق با استانداردهای بین المللی، راهكارها و منافع آن، انتقال و ثبت دائمی، دفاع لازم در مراجع و نهادها و …. می تواند كمك كننده می باشد كه در این میان اثبات درست تعاریف و عملیات لیزینگ در چارچوب بین المللی به عنوان قدم اول می تواند بسیار مؤثر باشد.

در تعاریف مرتبط با لیزینگ می توان گفت قراردادی است كه به موجب آن شخص می تواند از تجهیزات و ماشین آلات متعلق به شخص دیگری استفاده كند و ویژگی مهم آن این است كه استفاده از تجهیزات از مالكیت آن جدا شده است و از قرارداد لیزینگ برای تأمین مالی استفاده می شود . ( سازمان بین المللی كار ، لینواویرن، مائوریچیو )

لیزینگ در فرهنگ لغت و اصطلاحات اقتصادی از جمله  investopediaبه معنای اجاره ، اجاره دادن ، اجاره كردن و اجاره اعتباری است و نوعی از قرارداد اجاره كه بین دو user&owner)) یا چند نفر شخصیت حقیقی و یا حقوقی به منظور بهره برداری از منفعت كالای سرمایه ای یا مصرفی و بادوام كه قابلیت اجاره دارد ، منعقد می شود .

سوال اینجاست كه تا چه حد توانستیم مفهوم و مزایای لیزینگ را گسترش داده و آن را نهادینه كنیم .

مزایای اصلی لیزینگ که میشود به آن اشاره نمودعبارتنداز:

• گسترش سطح تولید و ایجاد اشتغال
• غیر وثیقه ای بودن
• كاهش ریسك تجاری
• سهولت نسبی در مقایسه با سایر شیوه های تأمین مالی
• امكان جایگزینی
• امكان تملیك تجهیزات و دستگاهها و..
• افزایش ظرفیت وام گیری

مزایای اشاره شده را می توان با تأكید فراوان، از طریق تبلیغات و ارائه به نهادها و سازمانهای تصمیم گیرنده در جهت بهبود روند صنعت بكار برد. ضمن اینكه می توان با تكیه بر دلایل اساسی تری همانند رتبه بندی های معتبر و جمع آوری بانكهای اطلاعاتی كامل شبیه به آنچه موسسات رتبه بندی معتبر همچون modeys و… انجام میدهند مزیت غیر وثیقه ای بودن آن را به طور جامع گسترش داد و وام گیرندگان را با درجه اعتباری آنها شناخت و یا با انجام یك یا چند قرارداد سه جانبه وارائه وام با مبالغ زیاد، قدرت وجودی لیزینگ ها را برای ارائه تسهیلات و نقش اثر گذار آنها در اقتصاد نشان داده و یک اعتبار ویژه ای را برای آنها کسب نمود.

در بحث نظارتی اصلی ترین نهاد مقرراتی و نظارتی در این مورد بانك مركزی می باشد كه طبق قانون تنظیم بازار غیر متشكل پولی سال 83 و دستورالعملهای اجرایی سال 86 نحوه فعالیت و نظارت را صورت می دهد. پس، از طریق بانك مركزی و پتانسیل موجود ( دو نهاد خود انتظام كانون شركت های لیزینگ و  انجمن لیزینگ) می توان در جهت اجرای قانونی جامع و كامل كه مورد نظر لیزینگ ها باشد، اقدام نمود.

در انتهای مطلب، از یک طرف شرکتهای لیزینگ میتوانند قدم به سمت گسترش مفهوم صنعت که درآن فعالیت دارند بردارند واز سوی دیگر به طرف قانونی و جامعه در هرچه بهتر شناختن صنعت لیزینگ کمک کنند.  بررسیهای دقیق قوانین بین المللی در مورد صنعت لیزینگ و موانع و راهكارهای موجود ، بازاریابی و تبلیغات ویژه و انجام مکاتبات مربوطه، شفاف سازی نکات مالیاتی (که نكته بسیار مهمی بوده و هم اکنون لیزینگ ها نیز با آن مشکل دارند)، در کشورهای مختلف قوانین مربوط به macrs، acrs و استهلاک ، اجاره های واقعی و … و تطبیق آن با شرایط و قوانین داخلی، گسترش و اعلام آن به مراکز بالاتر با مدارک مثبت و تشریح نقش و نسبت فعالیت لیزینگ با GDP می تواند بسیار یاری دهنده باشد تا زمان بیش از این از دست نرود.

منابع:

1-نهادهای مالی-دکتر راعی

2-leasing-amembal,sudhir p

3-leasing and asset finance-euromoney2003

4-national leasing.com

5-finance leasing .com

6-deutsche leasing.com

7-ifla.org

8-nyse.com