بررسی وضعیت لیزینگ کشتی در دنیا « شرکت‏های لیزینگ در منطقه »

مقدمه

لیزینگ كشتی در دنیا توسط شركت‏های معدودی انجام می‏پذیرد. علت این امر قیمت بالای این نوع محصول و نیازمندی به نیروی تخصصی در این زمینه می‏باشد. این مقاله، بخش دوم مقاله ارائه شده تحت عنوان بررسی وضعیت لیزینگ كشتی در دنیا در فصلنامه شماره چهارم می‏باشد.

در دنیا شركت‏های متعددی به ارائه خدمات لیزینگ مشغول هستند. در بین كشورهای منطقه كشور امارات به دلیل موقعیت خاص اقتصادی دارای شركت‏های معتبر بین‏المللی لیزینگ می‏باشد؛ كه برای خرید كشتی تسهیلات پرداخت می‏كنند. سایر كشورهای منطقه در زمینه لیزینگ بین‏المللی كشتی فعالیت قابل ملاحظه‏ای ندارند.

منابع مورد استفاده در این گزارش سالنامه لیزینگ سال 2008، گزارشات شركت بین‏المللی لیزینگ و تأمین مالی و شبكه جهانی اینترنت می‏باشد.

شرکت‏های لیزینگ در منطقه

در کشورهای منطقه شرکت‏های متعددی به ارائه خدمات لیزینگ مشغول هستند كه در این بین تعداد معدودی برای خرید کشتی تسهیلات ارائه می‏کنند. علت این امر هزینه و تخصص بالای لیزینگ کشتی است. در بین کشورهای منطقه، اقتصاد باز کشور امارات و پویایی آن سبب شده شرکت‏های معتبر و بزرگ لیزینگ در این کشور فعالیت داشته باشند. به‏همین دلیل وضعیت لیزینگ در کشور امارات به‏صورت تفصیلی‏تر مورد بررسی قرار گرفته است. در مورد سایر کشورها تنها به ذکر نام شرکت‏هایی که لیزینگ کشتی را انجام می‏دهند بسنده شده است.

1- امارات متحده عربی

کشور امارات یکی از کشورهای دارای رشد سریع اقتصاد می‏باشد. نرخ تولید ناخالص داخلی این کشور از 6درصد در سال 2002 به 12درصد و معادل 126 میلیارد دلار در سال 2006 رسیده است. البته در سال‏های اخیر به‏دلیل بحران اقتصاد جهانی این نرخ روند کاهشی داشته است. شاید به‏نظر برخی، رشد چشمگیر اقتصاد امارات به‏علت قیمت بالای نفت است، اما در واقع باید گفت این کشور در بین کشورهای حوزه خلیج فارس دارای متنوع‏ترین اقتصاد در بخش غیر نفتی می‏باشد. سهم نفت و فرآورده‏های نفتی در صادرات این کشور از 54درصد در سال 1990 به کمتر از 35درصد در سال 2008 رسیده است. (هیدروکربن‏ها 37%، تولید 12%، خدمات واسطه‏گری 10%، مسکن 8%، خدمات دولتی 7% و سایر 26% ) حاکمان این کشور تمرکز خود را بر روی منابع مختلف درآمدی از جمله توریسم، تولید و تقویت بخش‏های زیربنایی، املاک و خدمات متنوع مالی، قرار داده‏اند.

در امارات 46 بانک وجود دارد که 21 بانک ملی و 26 بانک خارجی هستند. در دسامبر سال 2006 مجموع منابع مالی این بانک‏ها بالغ بر 234 میلیارد دلار بوده است؛ که در این بین 102 میلیارد دلار به بخش خصوصی تسهیلات پرداخت شده است.

در کشور امارات قانون خاص و جداگانه‏ای در ارتباط با صنعت لیزینگ وجود ندارد. لذا لیزینگ یک نوع خدمت مالی محسوب می‏گردد که توسط بانک‏ها و شرکت‏های تأمین سرمایه جهت تأمین مالی افراد یا مؤسسات بکار گرفته می‏شود. تمام مؤسسات مالی و فعالیت‏های آنها شامل بانک‏ها، شرکت‏های تأمین سرمایه، شرکت‏های مشاوره مالی، کارگزاران مالی و صرافی‏ها زیر نظر بانک مرکزی قرار دارند.

در امارات برخی از بانک‏ها و شرکت‏های تأمین سرمایه تسهیلات لیزینگ (مالی و عملیاتی) را طبق اصول شریعت اسلام ارائه می‏کنند. در کشورهای اسلامی اهل تسنن و از جمله امارات لیزینگ مالی با نام “اجاره وکالتین” ارائه می‏گردد. در این نوع قراردادها نیز تمامی ریسک و بازده مال‏الاجاره به مستأجر منتقل می‏گردد.

در امارات آمار مشخصی در مورد حجم معاملات لیزینگ وجود ندارد، زیرا صنعت لیزینگ یک بخش مستقل در سیستم مالی محسوب نمی‏گردد. به دلیل آنکه خدمات لیزینگ زیرمجموعه فعالیت‏های بانک‏ها و شرکت‏های تأمین سرمایه است، بانک مرکزی نیز آمار مستقلی در ارتباط با حجم فعالیت لیزینگ ارائه نمی‏دهد.

علاوه براین غیر از شرکت‏های دولتی و بورسی دیگر شرکت‏ها الزامی در مورد افشای اطلاعات مالی خود ندارند. به‏همین علت اطلاعات متمرکز و قابل استنادی در ارتباط با حجم فعالیت‏های لیزینگ وجود ندارد. در این کشور لیزینگ بصورت اجاره-خرید[1] نیز ارائه می‏گردد؛ البته در مورد حجم این نوع خدمت نیز اطلاعات دقیقی در دسترس نیست.

با بررسی کلی حجم وام‏ها در سیستم بانکی پیش‏بینی می‏شود حداقل 10 درصد وام‏ها به‏صورت لیزینگ در اختیار بخش خصوصی قرار می‏گیرد. به این ترتیب می‏توان گفت در سال 2006 حدود 10 میلیارد دلار در بخش لیزینگ تسهیلات پرداخت شده است.

صنعت لیزینگ در امارات روند روبه رشدی دارد. از مهمترین عوامل دلایل رشد سریع خدمات لیزینگ در امارت می‏توان به موارد ذیل اشاره نمود:

• عدم وجود قوانین مجزا و محدودکننده در مورد صنعت لیزینگ
• معافیت خدمات لیزینگ از پرداخت مالیات
• وجود نقدینگی مازاد در این کشور

پرتفوی خدمات لیزینگ مانند اقتصاد امارات بسیار متنوع است. اما باید گفت سهم لیزینگ مسکن در این پرتفوی بیشتر از سایر بخش‏هاست. در بخش دارایی ثابت نیز خدمات لیزینگ بیشتر به وسائط نقلیه، ماشین‏آلات و تجهیزات اختصاص یافته است. برخی از شرکت‏های لیزینگ نیز تسهیلاتی در ارتباط با خرید هواپیما و کشتی پرداخت کرده‏اند.

شرکت‏های ارائه‏دهنده تسهیلات لیزینگ کشتی

در امارات شرکت‏های مختلفی خدمات لیزینگ ارائه می‏کنند اما در این بین تعداد محدودی برای خرید کشتی تسهیلات ارائه می‏کنند. اسامی و مشخصات این مؤسسات در ادامه آورده شده است:

• Abu Dhabi National Leasing LLC (A Subsidiary of national bank of Abu Dhabi)

PO Box: 4,1 NBAD Tower, Sheikh Khalifa St. Abu Dhabi, United Arab Emirates.

 Tel: +971(2)611 1634; FAX: +971(2)627 4901;

Email: adni@nbad.com; Website: www.nbad.com

General Manager: Yousef Abdulla Yousef; Direct Tel:+971(2)611 1611; Email: yousef. yousef@nbad.com ;

Senior Manager, leasing & Operation : Joseph Abraham; Direct tel: +971(2)611 1264; Email: Abraham.joseph@nbad.com

 Activities: Leasing including finance lease and operational lease of fixed asset, specialized equipment, production lines and industrial machinery including movable assets, aircraft , ship

• Babcock & Brown (DIFC) Limited

4^th floor, west wings, The Gate , Dubai International Financial Center, PO Box: 506517 Dubai, United Arab Emirates. Tel: +971 4360 0506; Fax: +971 43621190; Email: info@bobcockbrown.com ; Website: www.bobcockbrown.com 

Activities: Babcock & Brown is a global investment and advisory firm with longstanding capabilities in structured finance and the creation , syndication and management of asset and cash flow based investments.

• Clyde & Co

City Tower 2 , Suite 102 , Sheikh Zayed Road, PO Box: 7001, Dubai, UAE.

Tel: +971(4)331 1102 ; Fax: +971(4) 331 9920 ; Website: www.clydeco.com Contact: Jim Edmunds ; Email: james.edmunds@clydeco.ae

Activities: Specialist Lawyers with expertise in all aspects of commercial, finance and leasing work. International capability across 18 office location.

• Dubai Islamic Bank

PO Box: 1080 Dubai ;UAE. Tel: +971 (4) 2953000 ; Fax: +971(4)2954111 .

Activities: Islamic Banking and related services based in Islamic sharia`s principles including Ijarah Financing for various assets.

• HSBC Amanah

HSBC Bank Building 312/45 , AL Suq Road, Bur Dubai , PO Box: 66, Dubai UAE. Tel: +971(4)3535000 ; Fax: +971(4)3531005

Activities: Islamic Banking and Related Services based on Islamic Sharia`s principles including Ijarah Financing for various assets.

• HSBC Middle East Finance Company Limited

PO Box: 1956, AL Hai Building, AL Itihad St, Dubai UAE. Tel: +971(4)2948000 ; Fax:+971(4)2948555

Activities: Hire purchase , lease and financing of motor vehicle and movable assets.

• Linklaters Dubai

Suite 4, Third floor , Gate Building 3, Dubai International Financial Center, PO Box: 506516, Dubai UAE. Tel: +0971(4)3695800 ; Fax: +971(4)3695801 ; Website: www.Linklaters.com , Contact: Tim Ross; Email: tim.ross@Linklaters.com

Activities: Global Asset Finance and Leasing practice advising governments, corporate, financers and lessors on all aspects of complex domestic and cross-border big-ticket transactions. Shareholders: Partnership

• Oasis International Leasing Company

PO Box28922 The ADNIC Building, Khalifa St. Abu Dubai. UAE ; Tel: +971(2)6273990

Activities: Owning, selling, Leasing and Investing in all type of fixed and movable assets worldwide particularly aircrafts.

2- آذربایجان

لیزینگ به‏عنوان یک ابزار مالی در کشور آذربایجان در فاصله سال‏های 2003 تا 2008 از یک رشد سریع برخوردار بوده است. در سال 2003 این کشور با همکاری شرکت تأمین مالی بین‏المللی (IFC) پروژه توسعه لیزینگ در این کشور را آغاز کرد. در سال‏های اخیر لیزینگ نقش مهمی در تأمین مالی دارایی‏های سرمایه‏ای برای بنگاه‏های کوچک و متوسط داشته است. مهمترین چالش برای شرکت‏های لیزینگ در این کشور کمبود منابع ملی است.

حجم معاملات لیزینگ در 31 دسامبر 2006 بالغ بر 61 میلیون دلار بوده است. حوزه حمل ونقل 20 درصد سهم کل بازار لیزینگ این کشور را در اختیار دارد که شامل لیزینگ انواع ماشین‏های حمل و نقل جاده‏ای، هواپیما و حمل و نقل دریایی است.

در ادامه نام و آدرس اینترنتی مهمترین شرکت‏های لیزینگ در کشور آذربایجان آورده شده است. این شرکت‏ها در معرفی فعالیت‏های خود، لیزینگ انواع محصولات از جمله کشتی را عنوان کرده‏اند اما با توجه به حجم فعالیت لیزینگ در این کشور و قیمت تمام شده کشتی‏های اقیانوس‏پیما، به‏نظر می‏رسد تنها قادر به لیزینگ کشتی‏های کوچک ساحلی هستند.

• AG Leasing (agleasing.az)
• Atalizinq (atalizinq.com )
• Bank of Baku (bankofbaku.com )
• Parex Leasing & Factoring (parexleasing.az )
• UniLeasing (unileasing.az )

 

3- چین

کشور چین اگرچه جزء کشورهای منطقه محسوب نمی‏گردد اما به‏دلیل روابط حسنه و حجم بالای مبادلات اقتصادی با ایران، در گزارش بدان پرداخته شده است.

در کشور چین شرکت‏های لیزینگ از سال 2005 به بعد رشد چشمگیری داشته‏اند. به‏خصوص شرکت‏های لیزینگی که وابسته به تولیدکنندگان خارجی هستند. به‏طور نمونه پیش‏بینی می‏شود تا 15 سال آینده شرکت‏های بزرگ خارجی 2800 هواپیما تولید کنند که تعداد عمده از این هواپیما توسط شرکت‏های لیزینگ زیرمجموعه به فروش می‏رسد. از سال 2007 بانک‏های چینی مجاز شدند تا شرکت‏های لیزینگ تأسیس نمایند. از این تاریخ به بعد بانک‏های بزرگ چین با همکاری بانک‏های آمریکایی اقدام به تأسیس شرکت‏های لیزینگ نموده‏اند.

در سال‏های اخیر شرکت‏های لیزینگ چینی به‏علت مزایای مالیاتی لیزینگ مرزگذر[2] با همکاری شرکت‏های خارجی (ژاپن و فرانسه) اقدام به تأمین مالی برای خرید هواپیما و کشتی کرده‏اند و این نوع همکاری همچنان با جدیت پیگیری می‏شود.

با توجه به نوع و حجم فعالیت لیزینگ تجهیزات سنگین بازار چین گزینه مناسبی برای خرید کشتی بشمار می‏آید. نام و آدرس اینترنتی مهمترین شرکت‏های لیزینگ در کشور چین فعالیت دارند به‏شرح ذیل می‏باشد.

• Alen & Overy LLP (alenovery.com )
• Baker & McKenzie (bakernet.com )
• Clyde & Co (clydeco.com )
• Deutsche Leasing (Deutsche-Leasing.com )
• East Associates (Email: Feng_chen@ealawfirm.com )
• Johnson Stokes & Master (jsm.com ) مشاوره در زمینه لیزینگ
• Linklaters (linklaters.com )
• Norton Rose (nortonrose.com )
• Siemens Finance and Leasing (siemens.com )

4- مصر

در سال‏های اخیر صنعت لیزینگ در کشور مصر از رشد قابل ملاحظه‏ای برخوردار بوده است اما حجم مبادلات و ضریب نفوذ لیزینگ در این کشور پایین است. تا کنون در این کشور تسهیلاتی برای لیزینگ کشتی پرداخت نشده است. در سال 2006،  8درصد حجم بازار لیزینگ در کشور مصر به تسهیلات تأمین مالی هواپیما اختصاص داشته است.

5- هند

طبق آمار سال 2006 در کشور هند 62 شرکت لیزینگ وجود داشته که حجم معاملات را به 132.62 میلیارد دلار رسانده است. در مورد لیزینگ کشتی در هند اطلاعات دقیقی در دسترس نیست که همین امر نشان‏دهنده عدم فعالیت قابل ذکر در این حوزه می‏باشد. مشخصه صنعت لیزینگ در کشور هند، رشد و جایگاه مناسب لیزینگ هواپیما است. در سال‏های اخیر سه شرکت بزرگ هواپیمایی هند با یکدیگر ادغام شده‏اند و تقاضای بالفعل زیادی برای خرید هواپیما به‏صورت لیزینگ به‏وجود آمده است.

6- اردن

در کشور اردن قانون خاصی در ارتباط با فعالیت‏های شرکت‏های لیزینگ وجود ندارد. حجم معاملات لیزینگ در سال 2006، 200 میلیون دلار بوده است. مهمترین فعالیت شرکت‏های لیزینگ در اردن اختصاص به لیزینگ مسکن دارد به‏طوری که این حوزه فعالیت 66درصد حجم معاملات لیزینگ را شامل می‏شود. تنها 6درصد از بازار لیزینگ در کشور اردن به حوزه حمل و نقل مربوط می‏شود و لیزینگ کشتی در این بین نیز جایگاهی ندارد.

7- کویت

در کشور کویت قانون مستقلی در مورد شرکت‏های لیزینگ وضع نگردیده است. خدمات لیزینگ در این کشور توسط بانک‏ها و شرکت‏های سرمایه‏گذاری ارائه می‏گردد. بیش از 67درصد بازار لیزینگ در این کشور به لیزینگ خودرو اختصاص یافته است. مهمترین شرکت لیزینگ کویت شرکت لیزینگ و سرمایه‏گذاری بین‏الملل نام دارد که زیرمجموعه اتاق تأمین مالی کویت[3] می‏باشد.

8- عمان

در سال‏های اخیر صنعت لیزینگ در کشور عمان به‏تبع رشد اقتصادی روند صعودی داشته است. نقدینگی زیادی که از پول نفت به این کشور سرازیر شده مدیران را به فکر ایجاد صنایع زیرساختی و بزرگ انداخته است. این کشور توجه ویژه‏ای نیز به صنعت تورسیم دارد. خدمات لیزینگ در این کشور تحت عنوان خدمات مالی غیر بانکی تعریف می‏گردد و زیر نظر مستقیم بانک مرکزی قرار دارد. در سال 2007 حجم معاملات لیزینگ در این کشور حدود 500 مییلیون دلار بوده است. عمان دارای دو خط هوایی ملی است که بخشی مهمی از نیاز خود را از طریق لیزینگ هواپیما انجام می‏دهد. در عمان طبق قراردادی که بین این کشور و شرکت کشتی‏سازی PVAXX منعقد شده است. شرکت مذکور متعهد شده هر سال یک کشتی باری تولید و تحویل دهد. تأمین مالی این پروژه از طریق لیزینگ انجام می‏گیرد. مهمترین شرکت فعال در زمینه لیزینگ شرکت تأمین مالی عمان نام دارد. آدرس اینترنتی شرکت مذکور www.mfcoman.com می‏باشد.

9- ترکیه

لیزینگ در کشور ترکیه با قانون 3226 در سال 1985 رسمیت یافت. حجم معاملات لیزینگ در سال 2007، 3.5 میلیارد دلار بوده است. در مورد حجم و نوع فعالیت لیزینگ کشتی در این کشور اطلاعات دقیقی در دسترس نیست.

شرکت‏های متعددی در ترکیه به ارائه خدمات لیزینگ مشغول هستند اما در این میان تعداد معدودی به‏صورت بین‏المللی فعالیت می‏کنند. اسامی این شرکت‏ها در ادامه ذکر شده است.

• Siemens Financial Kiralama (siemensleasing.com )
• White& Case (whitecase.com )

10-عربستان

فعالیت شرکت‏های لیزینگ در سال 2000 در عربستان رسمیت یافت. در مورد حجم و تعداد فعالیت شرکت‏های لیزینگ در عربستان اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. مهمترین شرکت‏های لیزینگ در این کشور شرکت لیزینگ اُریکس و شرکت وایت-کیس می‏باشد.